Төрүт сахалар оонньуулара. Сыала: оҕо эт хаан өттүнэн сайдарыгар, олоҕу –дьаһаҕы , төрүт саха оонньууларын кыра эрдэҕиттэн билэригэр, доҕотторугар, дьоҥҥо –сэргэҕэ киһилии сыһыаннарыгар оонньуур оонньуулара сүрүн суолталаналлар. № Дьарык көрүҥнэрэ Сыала Буолар күнэ оҕо ахсаан а 1-2 Күөрчэх ытыйыы оҕо оонньуур интэриэһин тардыы 11,18/09 5 3-4 Дугда оҕо оонньуу ис хоһоонун өйдөөн оонньуурун ситиһии 9, 16/10 6 5-6 Тыксаан оҕо сыалы толоро сатыырын үөрэтии 14, 21/11 5 7-8 Тырыыҥка оҕо дьулуурун, тулуурун эрчийии 4, 11/12 5 9-10 Хабылык илии сымсатын, ахсаан ааҕыыны эрчийии 15,22/01 2015 11- 12 Хаамыска тарбах сымса буоларын эрчийии 12, 19/02 5 13- 14 Хары баттаһыы илии күүһүн эрчийии 12, 19/03 5 15- 16 Мохсуо оҕо эт – хаан сайдыытын эрчийии 16, 23/04 5 17- 18 С а х а л ы ы ы с т а н ы ы л а р : к у о б а х т а а һ ы н , к ы л ы й ы ы , буурдааһын т ө р ү т с а х а о о н н ь у у т у н билиһиннэрии, интэриэстэрин тардыы. Оҕо көмүскэлин күнүгэр күрэх ыытыы 22, 29/05 6 19 О ҕ о к ө м ү с к э л и н к ү н ү г э р куоталаһыы ыытыы хамсаныылаах оонньууга оҕо интэриэһин уһуйуу 1/06 ∞ Туттуллубут кинигэ: “Сахалыы оонньуулар” автордар П.К. Васильев, М.К. Охлопков. 1992с. Доруобуйа күнэ - 1
№ Дьарык көрүҥнэрэ Дьарык ис хоһооно 1-2 Күөрчэх ытыйыы Оонньооччу “күөрчэх” угун икки ытыстарын тилэҕэр кыбытан баран, ытыйар уонна остуол үрдүгэр ыһыктан кэбиһэр. Охтубакка уһуннук эргийбит “күөрчэх” кыайар 3-4 Дугда Дугда күөрчэххэ майгынныыр, төгүрүк тымтык оннугар куб. Куб түөрт ойоҕоһо анал ааттаахтар, ойуулаахтар. Биир эркин ортотугар биир үүттээх – ойбон дэнэр, иккис икки муннугар үүттээх –иккис оҥой, үһүс –муннугуттан муннугар диэри кириэстии сурааһыннаах -халлаан, төрдүс –үөһэттэн аллара уонна туора ыытыллыбыт сурааһыннар – баай. Дугданы бастаан эргитээччимэһээл маһыттан күөн диэн уурар. Кини хас маһы уурар да, атыттар оччолуу эмиэ маһы күөҥҥэ уураллар. Күөнү кыра иһиккэ мунньаллар. Уочаратынан биирдиитэ эргитэллэр. Дугда эргийэн баран хайа ойоҕоһо үөһэ буоларынан ылар. Бастакы ойбон биир, иккис оҥойго икки, баайга барытын, халлаан түстэҕинэ ылбат. Ким эмэ баайы түһэрэн күөнү ыллаҕына, кини кэнниттэн оонньооччу күөн уурар, төһөнү уурара көҥүлэ, атыттар эмиэ оччону уураллар. Маһын эрдэ бүтэрбит киһи элбэх мастаах оонньооччуттан мас иэс ылар. Оонньуу бүттэҕинэ, ким төһө маһы кыайбытын уонна кыайтарбытын аахсаллар . 5-6 Тыксаан Тыксааны барытын биир ытыска кутан баран, остуол үрдүгэр ыһа түһэрэллэр. Итини кутуу дэнэр. Икки тыксаан баттаһа, умса эбэтэр тиэрэ түспүт буоллахтарына куппут киһи хомуйан ылар уонна умса сытар тыксааны атын умса сытар тыксаанынан табардыы тыгыахтаах. Тыкпыт тыксаана таптаҕына уонна атын тыксааннары хамсаппатаҕына, таппыт тыксаанын ылар уонна салгыы оонньуур. Өскөтө кини сыыһа тыктаҕына эбэтэр атын тыксааны хамсаттаҕына оонньуурун тохтотор, уочараттаах киһи саҥалыы кутар. Итинник тыксаан бүтүөр дылы оонньууллар. Элбэх тыксааны ылбыт кыайар. Тыксааны аахпаттар, иккилииннэн уураллар, хас ордуктаах кыайар. 7-8 Тырыыҥка Аҥар илиигэ сөпкө бобо тутар гына элбэҕи оҥороллор. Биир тырыыҥканы, төбөтүн токурутан, ньуоска гыналлар, уочарытан түһэрэллэр. Оонньооччу сааһыламмыт тырыыҥкатын аҥар илиитин ытыһынан үөһэттэн остуолга кыһайа тутар уонна эмискэ ыһыктан кэбиһэр. Туспа соҕотоҕун сытар тырыыҥкалары хомуйар, оттон баттаһа түспүттэри, атыны хамсаппкка эрэ, ньуосканан көмөлөһүннэрэн баһан ылыахтаах. Атыны хамсаттаҕына оонньуурун тохтотор. Уочараттах киһи оонньуур. Иккилии тырыыҥканан бырахсан аахсаллар. 9- 10 Хабылык Хабылыгы хабааччы хабылыгы барытын... тарбахтары тэҥник туттахха, хабылык, илии көхсүгэр туорайдыы түһэн, тохтоон хаалар (хабылык сорҕото остуолга түһүөн сөп). Илии көхсүгэр хас хабылык баарын аахпакка, үөһэ быраҕан баран, түһүүтүгэр чопчу биири, сатаммат буоллаҕына барытын хабан ылаҕын. Иккилиинэн ууран баран ордугун биири. Суох буоллаҕына, уочараттаах киһи оонньуур. Хабылыкка дуоһунастаах хабылык мастара бааллар (суор алта, биэ түөрт, ат биэс, тый үс, убаһа икки кэрдиистээх, кэрдиистэр биир ынахха тураллар). 11- 12 Хаамыска Урут эбэтэр элбэхтик тахсыбыт киһи кыайар. Хаамыскаһыт сэттэ төгүл араас хабыыны оҥордоҕуна, таҕыста дэнэр. Түөрт хаамысканы биирдии түөрт төгүл хабыы, иккилии хаамысканы икки төгүл хабыы, бастаан биири иккиһигэр үһү, түөрт хаамысканы биирдэ хомуйан хабыы, ... 13- 14 Хары баттаһыы Икки буолан оонньууллар. Хары баттаһааччылар остуол нөҥүө – маҥаа утарыта олороллор. Уҥа харыларын туруору тутан, ытыс – ытыстарынан сыһыары тутуһаллар. Харылара тэҥ охтуулаах, тоҥонохторо биир көнөҕө туруохтаахтар. Хаҥас илиилэринэн өттүк баттаналлар, бэрээдэктээн тэҥҥэ түһэллэр 15- 16 Мохсуо Икки эбэтэр хас да киһи икки бөлөххө хайдан оонньууллар 17- 18 Сахалыы ыстаныылар Кылыы, ыстаҥа, куобах. Оонньуулар Мээчиги тэйитии. Таба оҕустарыма. Бөтүүктэһии 2
Муниципальное бюджетное дошкольное учреждение «Намский ЦРР - детский сад «Кэнчээри» Согласовано Утверждаю на заседании совета педагогов Директор МБДОУ МБДОУ «Кэнчээри» _________/Макарова А.А/ Протокол № Приказ №__от«__»_________201__г. ӨБҮГЭ ООННЬУУЛАРА Эбии дьарык былаана 3