МБОУ « Намнаа5ы алын суьуех оскуолата – о5о тэрилтэтэ»

«Баьаартан сэрэхтээх буоларга уорэнэбит»

Орто саастаах болоххо аралдьытыы сценарийа

Аралдьытыыны ыытта уонна

сценарийы суруйда

Кыра белех иитээччитэ:

Замятина Евдокия Дмитрьевна

2019г

«Баьаарынай улэтин билэргэ уорэнэбит»

Сыала: - Баьаартан сэрэхтээх буоларга уорэтии, баьаарынай улэтин

билэллэрин ситиьии.

Соруга: -

1. Уорэтии. Баьаартан сэрэхтээх буоларга огону оонньуу ногуо оонньотон

тэрийэн иитии ,уорэтии.

2. Сайыннарыы- Ого толкуйдуур, санарар дьогурун сайыннарыы, бэйэтин

санаатын этэрин ситиьии, уорэтии.

3. Иитии- Баьаарынай улэьиттэр улэлэрин уьаастыырга, ойдуургэ иитии.

Дьарыкка бэлэмнэнии

Кэпсэтии: - Баьаартан сэрэхтээх буоларга нагляднай хартыыналары

кордоруу (баьаарынай киьи ,баьаарынай массыына , 01 нуомэри уо.д.а.)

Баьаарынай туьунан хоьоон ааган иьитиннэрии.

Туттуллар тэриллэр

Баьаартан сэрэхтээх буоларга араас ойуулар, баьаарынай массыына, 01

нуомэр,баьаарынай танастаах киьи ,сундук, тороппут тикпит ого

баьаарынай танаьа, шлем ,утулук, улахан пазл оонньуу, магнитофон,

ноутбук, мульт .фильм « Куоска дьиэтэ»,баьаарынайдар эмбилиэмэлэрэ.

Аралдьытыы хаамыыта

Группа иьигэр, оголор бары олоппоско олороллор.

Иитээччи: - Оголоор, мин билигин эьиэхэ туох эрэ тыаьын иьитиннэриэм,

истин эрэ уонна таайан баран этээрин ( магнитофонна баьаарынай

массыына сигнааллыы- сигнааллыы айанныыр тыаьа иьиллэр).

Оголор: – Бары массыына тыаьа диэн, этэллэр.

Иитээччи: – Маладьыастар, ханнык массыына буолуой оголор,(таайа

сатыыллар). Ити оголор, баьаарынай массыына айаннаан иьэр тыаьа. Бары

утуктэн санарыахха эрэ: - баьаарынай массыына

(2-3 санараллар, баьаарынай массыына ойуутун кордорор).

- Баьаарынай массыына кыьыл онноох буолар, дьоннор, оголор ыраахтан

корон биллиннэр, ыксал быьыы буолбут диэн бэлиэ буолар. Кини

баьаары, уоту умуруорар. Баьаарынайдар дьону уоттан быыьыыллар.

- О5олор, оттон баьаар буоллагына телефонунан « 01» нуомэргэ

эрийэбит( «01» нуомэр ойуутун кордорор. Бары 2-3 хатылаан утуктэн

санараллар).

- Баьаарынай массыына ханна ыксаан, айаннаан иьэрэ буолуой, оголоор?

- Баьаар буолбутугар айаннаан иьэр ( Айтака-Куо эппиэттиир).

- Маладьыас, сопко эттин.

- Онтон баьаарынай массыына иьигэр кимнээх олороллоруй, ааттара ким

диэн буоларый? (толкуйдууллар).

- Кинилэр ааттара « Баьаарынайдар» диэн буолаллар.

(баьаарынай ойуутун кордорор, оголор хаста да хатылаан « баьаарынай»

диэн тылы сопко этэ уорэнэллэр).

Тороппуту кытта улэгэ, тороппут тикпит «Баьаарынай» танаьын кыра

сундук иьиттэн таьааран кордорор (баьаарынай шлем, утулук, костюм).

- Иитээччи – Оголортон Сережа диэн огону ыныран баьаарынай танаьын

кэтэрдэн, группа оголоругар хаамтаран кордорор.

- Оголоор, баьаары тугунан умуруоралларый?(эппиэт)

- Ууннан ыьан умуруораллар!

- Маладьыастар, ууннан ыьан умуруораллар.( баьаарынай массыына баагын

кэнниттэн, шланганнан уу ыстара турар баьаарынньык ойуутун кордорор).

- Баьаарынньыктар улэлэрэ олус ыарахан улэ, кинилэр улэлэрин чэпчэтэр

инниттэн, дьоннор, оголор бары баьаар буолбат быраабылатын билэр,

сэрэхтээх буолуохтаахтар. Алдьархай буолбатын туьугар уоттан сэрэхтээх

буолуохтаахтар.

Хамсаныылаах оонньуу «Биьиги баьаарынайдарбыт» (оголор бары

баьаарынай массыына буолан субуруьан суурэллэр, тохтоон шланганнан уу

ыьаллар).

Иитээччи оголорго испиискэ ойуутун кордорор уонна ыйытар.

-Бу туох ойуутай, оголор? (эппиэт)

-Бары: - испиискэ дии!

-Маладьыастар, бу испиискэ ойуута. Испиискэннэн оонньуубут дуу, суох

дуу?(эппиэт)

-Суох оонньообоппут , испиискэннэн оонньоотохпутуна , уматтахпытына

баьаар буолуон соп!

-Саамай соп, сопко эттигит. Испиискэ оонньуур буолбатах , оголор

кордоххутунэ да илиигитигэр ылыа суохтааххыт. Оттон кыра о5о кинини

уматара отой сатаммат. Билигин мин эьиэхэ барыгытыгар ноутбукка «Куоска

дьиэтэ» диэн мульт фильм кордоруом, уонна мультик кэнниттэн

кэпсэтиэхпит. (оголор бары олоппосторун ылан ноутбук иннигэр кэлэн

олороллор).

Остуолга дидактическай оонньуу - пазл «Баьаарынай массыынаны хомуй».

(улахан баьаарынай массыына ойуутун коро-коро онороллор).

Хоьоон «Пожарник буолуом» (иитээччи бастаан ааган иьитиннэрэр, оголор

хаста да утуктэн этэллэр).

Мин агам пожарник

Улааттахпына агам курдук

Пожарник буолуохпун багарабын.

Пожарник, пожарник.

Тумук

- О5олор, баьаарынайдар диэн кимнээх эбиттэрий?

- алдьархай тахсыбатын туьугар биьиги тугу гшыныахтаах эбиппитий?

- бугун эьиги баьаарынай улэтин биллигит, онон баьаартан сэрэхтээх

буолар туьунан билиини ылбыккытын туоьулуур, баьаарынайдар

эмбилиэмэлэрин биэрэбин. (Хас биирдии о5о5о эмбилиэмэ туттарыллар)